W dniu 27 października 2023 roku zostały zorganizowane drugie zajęcia edukacyjne dla dzieci z grupy przedszkolnej przy Szkole Podstawowej w Zagorzycach Dolnych z kultury mieszkańców Puszczy Sandomierskiej.
Przeprowadziły je Panie Dorota Paśniewska (Oddział dla Dzieci i Młodzieży – Biblioteka Publiczna w Sędziszowie Małopolskim) i Katarzyna Róg (Biblioteka Publiczna w Zagorzycach Dolnych) jako przedsięwzięcie po szkoleniu i warsztatach „Jestem stąd, czyli jak czerpać z tożsamości regionu”.
Dzieci mogły zobaczyć na mapce, że ziemia sędziszowska leżała na styku Kotliny Sandomierskiej i Pogórza Karpackiego. Zatem część naszej obecnej gminy zamieszkiwali Lasowiacy, a część Rzeszowiacy, którzy byli także pod innymi wpływami kulturowymi. Natomiast Zagorzyce były dużą wsią rozciągającą się po obu stronach rzeki Budzisz, która leżała kilka kilometrów na południe od Sędziszowa Małopolskiego.
Motywem przewodnim w drugiej folklorystycznej podróży stało się serce lasowiackie. Ozdabiano nim ściany, okna i meble wiejskich chat. Dziś ten motyw jest obecny w obrazach, ceramice czy różnych pamiątkach.
Dzieci miały okazję oglądnąć „na żywo” jak wyglądał strój lasowiacki, pięknie haftowany rajńtuch w motywy roślinne i regionalny strój „Zagorzanek” ze ślicznie ozdobioną kataną.
W życiu Lasowiaków bardzo ważną rolę odgrywała praca, która kończyła się zabawą. Panie bibliotekarki opowiedziały dzieciom o dawnym życiu ludzi, ich zajęciach, wytłumaczyły trudne i archaiczne słowa, które występowały w wyliczankach.
Po czym zaprosiły dzieci do udziału w staropolskich zabawach: ”Kosi, kosi łapki”, „Kółko graniaste”, „Konopne snopki”, „Ciuciubabka – jedzenie kiszonej kapusty”, „Mało nas do pieczenia chleba”, które przetrwały w podstawowych wersjach do dziś.
Szczególnie spodobała się im „Zgaduj – zgadula, w którym ręku złota kula”. Sprytnie chowały przedmiot w prawej lub lewej ręce, zmylając pozostałych uczestników.
Po zabawach ruchowych wysłuchały legendę „Serce lasowiackie” za pomocą teatrzyku Kamishibai, którą przedstawiła Pani Dorota.
Karty do niego zostały opracowane na podstawie książki „Cudowne lekarstwo i inne bajki ludowe. Podkarpacie”, wydanej przez Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi. Jest to książka z bajkami opowiedzianymi przez podkarpackie bajarki, literacko opracowanymi przez Joannę Papuzińską i przepięknie zilustrowaną przez Jolę Richter-Magnuszewską.
Legenda głosi, że córka kowala dała wykute z żelaza serce swojemu lubemu, który zaciągnął się na flis, by zarobić na ich wspólne życie. Niestety, podczas podróży utonął i dziewczynie pozostało po nim jedynie serduszko, które zostało wmurowane w kapliczkę. Do dzisiaj serce lasowiackie jest symbolem miłości i wierności.
Pani Katarzyna opowiedziała przedszkolakom regionalną historię o cudownym zagorzyckim dzwonku loretańskim i sygnaturce. Pan Wojciech Toton odbył pieszą pielgrzymkę do Rzymu, jako dar za ocielenie życia. Ufundował „Ochronkę” - drewniany dom z kapliczką i salą dla wiejskich dzieci. A obraz Niepokalanego Serca Maryi i dzwonek który przyniósł z podróży, do dziś w świadomości mieszkańców Zagorzyc chronią ich przed burzą.
Panie prowadzące podzieliły się z uczestnikami zajęć swoją wiedzą na temat wycinanek, które oglądały w Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej i stały się bardzo ważne w życiu Lasowiaków.
Cześć plastyczna zajęć zaczęła się od recytacji wiersza z dzieciństwa babci pani Katarzyny pt. „Nudzi się Aniołek”. Pięknie go zilustrowała wycinankami odpowiadającymi poszczególnym jego strofom.
A następnie dzieci uczyły się wykonywać wycinanki z białych serwetek. Każda z nich była inna i niepowtarzalna. A po naklejeniu ich na kolorowe kartki papieru powstały piękne ozdoby do powieszenia w swoich domach na wzór Lasowiaków.
Na zakończenie odwzorowywały przez kalkę lasowiackie hafty.
Zajęcia folklorystyczne bardzo im się spodobały, dostarczyły im sporą dawkę zabawy, wiedzy i rozrywki.
Galeria
